Chất liệu và kỹ thuật hội họa: Sơn dầu – tác dụng bề mặt

”Cái bất hạnh đối với một họa sĩ là để cho lý thuyết lấn bước thực hành”.

Léonard De Vinci.

Cùng với sự phát triển của kỹ thuật sơn dầu, các họa sĩ bắt đầu khai thác tính mềm  dẻo của chất pha màu nầy để cho tác dụng bề mặt thêm phong phú theo tính mờ đụcvà dày đặc của nó. Mặc dầu sơn màu sau cùng sẽ oxit hóa để tạo thành một lớp vỏ cứng, tính lỏng và tinh chậm khô của nó cho phép dặm vá bức tranh đang vẽ bằng cách cạo hay xóa, và sửa đổi bút pháp hay bố cục tùy hoàn cảnh. Đối với một số loại sơn, cần phải để mỗi lớp khô di trước khi trải một lớp màu mới, nhưng có những trường hợp mà việc vẽ những lớp liên tiếp được thực hiện chỉ một lần không cần chờ đợi (allaprima). Sự thoải mái và nhanh chóng trong thực hiện đó còn được làm cho dễ dàng hơn vào cuối thế kỷ 17 nhờ các kỹ thuật mới để bảo quản màu được nghiên trước.

Việc vẽ những lớp liên tiếp làm cho bề mặt có một vẻ phong phú và sáng không thể có được với những chất pha màu được dùng trước kia. Những lớp màu mỏng phản chiếu ánh sáng từ những lớp nằm dưới, từ nay xen kẽ với những bề mặt màu được tô đặc sệt bằng cọ dày hay dao vẽ. Tác dụng bóng và ánh sáng cho bức tranh một tầm vóc đáng chú ý.

Tùy theo hiệu quả mong muốn mà những bút pháp khác nhau thành hình: thí dụ, các họa sĩ tĩnh vật Hà Lan tỏ ra cao siêu trong nghệ thuật thể hiện kết cấu của đối tượng, như nhà ảo thuật; những họa sĩ như Vélasquez và Hals, cả hai đôi khi vẽ nhiều lớp màu một lúc (alla prima) và vận dụng cây bút rất khác người, với cách vẽ khéo léo, xuất sắc những điểm, nét và vòng, ánh kim loại hay vẻ sáng vải vóc, một mi mắt nhìn xuống hay vẻ nặng nề của một mái tóc buông xõa. Rembrandt, trong các tác phẩm lúc tài nghệ chín mùi, minh họa một cách điêu luyện những khả năng thể hiện những kết cấu rất khác nhau của sơn dầu. Ông trải màu bằng nùi giẻ và dao vẽ, bằng ngón tay cái hay bằng lòng bàn tay, cạo màu bằng cán bút và, bằng cách đó, có được trên mặt vải những điểm nổi lấm tấm tạo nên cái nền tảng của lớp màu phớt mỏng cuối cùng. Tác dụng của kỹ thuật nầy có một vẻ phong phú, chiều sâu và sự tinh vi khó sánh.

Tranh Vũng tàu Saint Marc (chưa hoàn tất)

Tác giả: Canaletto (Antoio Canal), họa sĩ Ý

Từ một lớp màu mỏng được dặm thêm mực dựng lên địa hình của khung cảnh, sự xử lý bề mặt hết sức tự do. Trên bầu trời, kỹ thuật imprimatura bằng màu nâu nóng ấm lộ ra dưới lớp màu lỏng; các đám mây như hơi sương và các toàn sắc giảm dần được vẽ trên nền màu thấm nước. Các mặt được soi sáng của các tòa nhà được xác định bằng các sắc độ mờ đục, màu của nền dùng làm bóng. Nền cũng hiện ra ở chỗ nầy chỗ kia trong màu xanh xám của nước. Các tòa nhà phản chiếu bằng những đường thẳng đứng hơi mờ nhạt. Sự chính xác của chi tiết, thấy được trong hình ảnh của nhà thờ, đòi hỏi phải dùng bút lông thật nhuyễn; những nét nhỏ màu trắng rải rác ở nhiều chỗ trên mặt nước như đường thêu gợi ý sóng gợn lăn tăn.

Viết một bình luận

error: Content is protected !!