Bài viết đăng trong mục TẠP VỤ, báo Gia Định , Số 24, ngày thứ ba, 17 juin 1890
RÚT TRONG GIẤY NGUYỆT ĐỂ CÁC QUAN THAM BIỆN
nói về sự thể làm mùa
TRONG THÁNG MAI 1890
Bắc Liêu
Thuế thâu đủ số. Thuế thân đã đóng rồi hết. Ruộng muối đã rồi, cũng là được.
Từ khi có các chỗ mưa đầu ai nấy đều khởi công làm ruộng.
Việc buôn bán mạnh mẽ.
Lúa một tạ bán 1 đồng 23 cents.
Bà Rịa
Các vụ thuế thâu đã gần rồi. Bây giờ còn phải dự phòng số 300 đồng bạc còn thiếu trong sổ thâu, là bởi vì người ta không có lảnh sò ốc Gành Rái nữa, tại vôi Bình Thuận rẻ cho nên người ta đã bỏ đi.
Người ta đương lo vỡ ruộng dọn ruộng. Mùa muối đã hoàn thành. Muối vựa lại có 181,000 tạ. Lúa bán 1 đồng bạc 23 cents một tạ.
Bến tre
Thuế thâu vô tử tế. Thuế ruộng đất đã thâu gần được một phần ba. Đã có trác cho người ta đóng thuế cho rồi.
Người ta chưa dọn ruộng. Nhiều người lo việc đất giống, là lo trồng bắp trồng khoai. Vườn tược cây trái kém hơn năm ngoái.
Lúa 1 tạ bán 1 đồng bạc 20 cents.
Biên Hòa
Ai nấy đều lo việc đóng thuế.
Việc làm ruộng nghe ra đâu đó đều được. Nghe ra được mùa; có một thứ thuốc ăn cùng một hai thứ cây trái mất mùa mà thôi.
Lúa 1 tạ bán 1 đồng 40 cents.
Cần Thơ
Năm nay người ta đóng thuế đủ. Thuế thân, thuế đầu người cùng các món thuế trong địa hạt đều thâu đủ số. Thuế đất đã thâu được một phần ba.
Trời mưa rào cùng thuận mùa. Chưa ai lo việc làm ruộng. Nước nhiều lắm, cá đồng ít được.
Việc buôn bán mạnh mẽ.
Giá lúa 1 tạ 1 đồng bạc 35 cents.
Châu Đốc
Trừ ra một món thủy lợi trễ ra là tại có mưa trong tháng avril, việc thâu thuế cũng được như thường. Bắp được mùa. Nghe ra tiêu Hà Tiên phải mất mùa.
Giá lúa 1 tạ là 1 đồng rưỡi.
Chợ Lớn
Việc thâu thuế mạnh mẽ. Chưa ao lo việc làm ruộng. Việc buôn bán tầm thường. Giá lúa 1 đồng bạc 35 cents 1 tạ.
Gia Định
Thuế thâu vô mạnh mẽ. Có một hai làng đã đóng thuế rồi.
Trong một hai tổng đã khởi công cày trở. Mấy chỗ mưa sau làm cho thuốc ăn phải hư hại nhiều. Coi mùa năm nay có lẽ làm ruộng được.
Việc buôn bán việc tài nghệ tầm thường. Giá lúa 1 tạ là 1 đồng bạc 60 cents.
Gò Công
Về thuế đất hãy còn phải thâu chừng 15,000 đồng bạc.
Về thuế địa hạt hãy còn chừng 1,400 đồng.
Trong lúc đầu tháng trời mưa rào. Người ta đương cày trở cùng gieo giống.
Lúa bán 1 tạ là 1 đồng 55 cents.
Long Xuyên
Thuế năm nay đã thâu được hai phần ba.
Nhờ các chỗ mưa trong tháng nầy, người ta đã lo vãi mạ cùng cày trở mà làm lúa sớm.
Bắp, đậu được mùa.
Mía tốt lắm.
Việc buôn bán mạnh mẽ. Lúa bán 1 tạ là 90 cents.
Mỹ Tho
Đâu đó đều lo việc đóng thuế; đã thâu được chừng 3 phần năm.
Người ta đã lo vỡ ruộng. Trời mưa có chừng.
Việc buôn bán không được mạnh mẽ.
Giá lúa 1 tạ là 1 đồng bạc 40 cents.
Sa Đéc
Trừ ra một món thuế đất. Các món thuế khác đã thâu rồi. Đã có trác sức cho người ta nạp thuế cho rồi.
Việc bôn bán trong đầu tháng mạnh mẽ, bây giờ nghe ra tầm thường.
Giá lúa 1 tạ bán là 1 đồng 35 cents.
Sóc Trăng
Thuế năm nay đã thâu gần hết.
Người ta đã dọn ruộng; trời mưa rào trong lúc nầy, làm lợi trong việc ruộng nhiều, vì làm cho ngập ổ hang chuột phải chết, là giống hay phá lúa cắn mạ.
Nhiều người lo khẩn đất. Nhỏ có rạch ngòi thông lưu thì là dễ trong việc khai khẩn đất hoang vu, nước đương ngập.
Giá lúa 1 tạ là 1 đồng bạc 25 cents.
Tân An
Đâu đó đều đóng thuế. Có một thuế thủy lợi phải giảm bớt. Năm nay nước có ít, làm thủy lợi không đặng.
Trời mưa thường, ai nấy đều lo việc ruộng, cùng có dấu được mùa.
Giá lúa 1 tạ là 1 đồng bạc 50 cents.
Tây Ninh
Thuế đã thâu gần hết. Trời mưa thường, ai nấy đều lo việc làm ruộng.
Việc buôn cây không đặng mạnh mẽ.
Giá lúa 1 tạ là 1 đồng bạc 83 cents.
Trà Vinh
Thuế thâu được cả.
Trời mưa rào mà lại mưa thường.
Người ta đương dọn ruộng.
Việc buôn lúa mạnh mẽ.
Giá lúa 1 tạ là 1 đồng bạc 30 cents.
Vĩnh Long
Thuế thâu vô được lắm. Về ngữ bạc vay của hảng Đông Dương lấy làm khó thâu.
Lúc nầy chưa ai dọn ruộng. Cũng có một hai chủ đã lo dọn đất mà gieo giống.
Giá lúa 1 tạ là 1 đồng bạc 40 cents.