Truyện Mạng Lục

Bài viết đăng trong mục THỨ VỤ, báo Gia Định , Số 23, mồng 10 Juin 1890


Dấu tích còn để lại, thì xem ra văn nghĩa nhà Lê, lấy làm hay lắm. Ông Nguyễn Dụ là người danh sĩ đời ấy, học hay, văn chương ít kẻ bì, nguyên người là học trò ông Vân Am làm quan có danh tiếng lắm; đã chỉ nghĩa, văn chương giỏi mà lại được hai chữ thanh liêm, học trò của người là ông Nguyễn Dụ nói trước đó, ở ẩn không chịu ra thi, lánh đường công danh, sau về nhà làm bộ sách kêu là Mạng Lục, đem vô nhiều tích chữ đâu nghĩa đó, đối đáp xứng chữ xứng nghĩa.

Bộ sách nầy cũng lâu đời, không thấy đâu có bán, còn lại đây nhờ một hai người học trò lớp trước, còn sót lại mà cũng không đủ bộ, phải tìm kiếm cho lắm mới đặng nguyên pho.

Ấy! cũng một điều có ích là lục sách nầy ra từ lớp, lần lần sau sẽ thành nguyên bộ cho đặng giúp những con trẻ đương học các trường làng, trường tổng, coi cho hiểu sự tích, đến sau có gặp sách ấy, cầm đến tay đà thông các tích rồi, chỗ nào có quên cũng khỏi hỏi ai, lại có nhiều sự lạ, để phòng khi rảnh công chuyện, lấy ra đọc chơi cũng lấy làm giải khuây được.

Nay nhờ ơn quan tham biện Tân An, có lòng tốt xin giùm quan trên cho tôi phép, đem mấy tích vô trương sau nhựt báo nhãn đề trên là: Mạng lục truyện.

Bằng ai có ý góp nhóp nhựt trình mỗi kỳ cho đủ số theo thứ tự, mới rõ nguyên các tích được. Coi sách chi chẳng kỳ, phải cho có đầu đuôi mới biết là hay.

Nhơn lúc rảnh việc quan rồi về nhà công không, chẳng biết làm chi cho tỏa trí ra, nên tìm kiếm, chuyện chi lạ, dịch ra cho các trò nhỏ coi chơi.

Xin các ông có coi, hay là không tùy ý sở dục, chớ khá chê bai là điều vô ích; chẳng phải là việc vô ích đâu! Ở đời tom góp được bao nhiêu, bỏ vô bụng bấy nhiêu đó là của quí, lại cũng không phải là sự dẫn sách cũ là điều bày chuyện, không xưa sao nên nay được.

Như các sách chơi của ông đốc Ký và ông đốc phủ Của lặt ra nhiều tích lạ; hoặc rút trong Liêu trai, hoặc các chuyện trong truyện, như chuyện Khóa loại thông trình, chuyện giải buồn, vân vân. Tôi thường nghe có nhiều người coi qua rồi, lấy làm việc tầm thường; song những kẻ chê bai như vậy, vốn không phải là người giỏi, nghĩ lại sự kiên hãnh như vậy, là tại trời phú tánh, chẳng luận là giỏi dở, hay là chẳng hay, bất kỳ hễ thấy cái chi của ai bày ra, đều mở miệng chê.

Bổn tánh như thế là không noi giữ lời Thánh hiền rằng: ”Châu công chi tài mỉ ký kiêu thả lẫn kỳ dư bất túc quang.” Đây dẫn tích đầu bài trong Mạng lục

Viết một bình luận

error: Content is protected !!